Chùa Đá Trắng - ngôi chùa của những cây xoài Tiến Vua cổ thụ

Di tích lịch sử văn hoá cấp quốc gia, Chùa Đá Trắng hay còn được biết đến là Chùa Từ Quang – Phú Yên nằm ở xã An Dân, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Với lịch sử hơn 300 năm tồn tại, đặc biệt gắn liền với những cây xoài ngự, Chùa Đá Trắng đã trở thành một địa điểm tham quan văn hoá, lịch sử không thể bỏ qua khi du khách đến với mảnh đất này.

Chùa Đá Trắng nằm trên một triền núi có nhiều tảng đá trắng nên thường được gọi là chùa Đá Trắng. Chùa được xây dựng từ năm 1797 dưới Triều Vua Quang Toản (nhà Tây Sơn), do Thiền sư Pháp Chuyên, đời thứ 36 phái Lâm Tế khai sơn với tổng diện tích khoảng 5000m2. Cổng chùa và đặc biệt là khu vườn mộ tháp còn nguyên vẹn, thể hiện rõ nét nghệ thuật kiến trúc cổ.

Xung quanh chùa là một vườn xoài hàng trăm năm tuổi. Xoài Đá Trắng còn có tên là “xoài Ngự”, “xoài tiến” và được mang hiệu là “Bạch Thạch Yêm Ba”. Hàng năm, cứ đến vụ xoài, các quan cho người về chùa kiểm kê số xoài thu hoạch, đóng sọt chuyển về Kinh dâng lên Vua, chỉ để lại một số vừa đủ để cúng Phật tổ, đãi khách.

Chùa Đá Trắng cũng là nơi gắn liền với cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp của Trần Cao Vân, Võ Trứ và là điểm chiêu tập nghĩa quân hưởng ứng cuộc khởi nghĩa của Lê Thành Phương, là pháo đài vững chắc để chống lại thực dân Pháp đổ bộ từ cửa biển Tiên Châu (xã An Ninh Tây) lên. Đến năm 1887, cuộc khởi nghĩa của Lê Thành Phương kết thúc nhưng chùa Đá Trắng vẫn tiếp tục được các sĩ phu yêu nước, tăng ni phật tử chọn làm nơi tụ họp bàn việc chống lại thực dân Pháp.

Hằng năm, vào ngày mùng 10 và 11 tháng Giêng, Lễ Hội chùa Từ Quang thu hút hàng nghìn tín đồ tăng ni, phật tử và người dân gần xa về tưởng nhớ công lao của các vị hòa thượng đã có công khai lập và các anh hùng của dân tộc từng tham gia đấu tranh giữ nước; khấn cầu cho quốc thái dân an, quanh năm mưa thuận, gió hòa... Đây cũng là dịp giúp tăng ni, phật tử và bà con nhân dân hành lễ, tìm hiểu và thưởng ngoạn nét đẹp văn hóa độc đáo tại chùa Từ Quang trong những ngày đầu năm mới. Sau phần lễ là phần hội, với các trò chơi dân gian như: Kéo co nam nữ kết hợp, đẩy gậy nam/nữ, cưỡi ngựa đoạt cờ…

Với cảnh sắc thiên nhiên tuyệt vời, kiến trúc ấn tượng, giá trị văn hoá lịch sử sâu đậm, Chùa Từ Quang là điểm đến không thể bỏ qua khi du khách đến với vùng đất Tuy An. Nếu có dịp về Phú Yên, đặc biệt là vào dịp Lễ Hội Chùa Từ Quang diễn ra, hãy một lần ghé thăm chùa để cảm nhận được vẻ đẹp và nét văn hoá độc đáo của ngôi chùa này các bạn nhé.