Toạ lạc nơi dòng sông Hà Yến đổ ra đầm Ô Loan, Nhà thờ Đồng Cháy là một trong những cơ sở sinh hoạt Công giáo lâu đời tại khu vực quanh Đầm Ô Loan. Trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, nhà thờ Đồng Cháy là nơi lưu giữ đức tin của bao thế hệ, đồng thời góp phần tạo nên bức tranh đa dạng về đời sống tôn giáo – văn hóa tại vùng đất Tuy An, Phú Yên.

Nhà thờ giáo xứ Đồng Cháy thuộc đội 5, xóm Hòa Ngọc, thôn Phước Lương, xã Ô Loan, tỉnh Đắk Lắk, trước kia là xã An Cư, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Địa bàn giáo xứ Đồng Cháy bao gồm xã An Cư, xã An Hiệp và xã An Hòa Hải, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên cũ. Theo một số ghi chép, nhà thờ giáo xứ Đồng Cháy có lịch sử từ trước năm 1850, cách đây gần 200 năm. Trải qua bao thăng trầm lịch sử, Ngày 01 tháng 5 năm 2023, giáo xứ Đồng Cháy chính thức được tái lập với khoảng 128 gia đình và 342 giáo dân.

Công trình Nhà thờ Đồng Cháy được khởi công xây dựng vào năm 2019 và chính thức khánh thành vào năm 2023. Về kiến trúc, nhà thờ gồm thánh đường, tháp chuông tách biệt, và khu thờ Đức Mẹ Maria- cũng là điểm nhấn của nhà thờ Đồng Cháy. Khu thờ Đức Mẹ có kiến trúc tựa công viên, chính giữa là Tượng Đức Mẹ đứng trên đài cao, xung quanh nền cỏ xanh mát, gợi cảm giác về một không gian Âu Châu thu nhỏ giữa làng quê Tuy An, Phú Yên.

Địa danh Đồng Cháy không có trong tên gọi chính thức mà chỉ trong truyền miệng dân gian. Tương truyền, trong cuộc chiến tranh giữa Tây Sơn và Nguyễn Ánh tại Phú Yên vào cuối thế kỷ 18, có lần quân Tây Sơn rượt đuổi quân Nguyễn Ánh, tướng Nguyễn Ánh được một người địa phương giúp chạy trốn qua vùng lau sậy ở đây. Quân Tây Sơn tìm không ra nên bao vây và nổi lửa đốt, cả vùng cháy rực trời. Từ đó, vùng này được gọi là Đồng Cháy. Còn theo nhận định của một số người, vùng này đất ruộng nhiễm phèn, vào mùa khô, nước sông khô cạn, nền ruộng phèn đóng thành mảng, có màu vàng ố, tựa như bị cháy xém, nên có tên gọi là Đồng Cháy.

Dù trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, nhà thờ Đồng Cháy vẫn đứng vững và phát triển mạnh mẽ trên vùng đất Tuy An- cái nôi của nền văn hoá lịch sử Phú Yên. Ngôi thánh đường này còn nằm cạnh Nhà thờ Chợ Mới, Nhà Thờ Mằng Lăng, Nhà Thờ Gò Chung, Đầm Ô Loan, Gành Đá Dĩa,… rất tiện để kết hợp vào hành trình du lịch tâm linh và khám phá cảnh đẹp, văn hoá của miền đất Phú Yên. Nếu có dịp về Tuy An, hãy dành chút thời gian ghé nhà thờ Đồng Cháy để cảm nhận được vẻ đẹp và sự yên bình của vùng đất này các bạn nhé.