Chùa Sắc Tứ Bát Nhã (còn được gọi là Chùa Bát Nhã, Chùa Tổ, Sắc tứ Long Sơn Bát Nhã Tự) là một trong những ngôi tổ đình sắc tứ độc đáo tại vùng đất Phú Yên. Chùa toạ lạc trên đỉnh núi Long Sơn, đỉnh đèo Quán Cau, nhìn bao quát toàn cảnh các danh thắng quốc gia như Đầm Ô Loan, vịnh Xuân Đài và Hòn Yến, tạo nên phong cảnh sơn thuỷ hữu tình, hiếm nơi nào có được.

Chùa Sắc Tứ Bát Nhã tọa lạc tại thôn Mỹ Phú, xã Ô Loan, tỉnh Đắk Lắk, trước kia là xã An Hiệp, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Chùa được khai sơn bởi Thiền sư Giác Ngộ, húy Tánh Thông, dòng thiền Lâm Tế đời thứ 39 vào năm 1802, thuộc hệ phái Bắc Tông, dòng thiền Lâm Tế, có ngày huý kỵ là Mùng 1 tháng 5 âm lịch.

Sắc tứ Long Sơn Bát Nhã Tự có kiến trúc mang dáng dấp cổ kính, xung quanh cây cối xanh mát, hoa lá đầy màu sắc. Về tổng quan, chùa gồm khuôn viên rộng rãi, cổng trước, cổng tam quan, chánh điện, tổ đường, khu mộ tháp, quan âm các và khu nhà sàn nhìn ra đầm Ô Loan. Cổng Tam Quan không lớn lắm nhưng có bàn thờ phía trên, bờ thành là các bậc thang dẫn lên. Sau cổng Tam Quan là Đài Quán Thế Âm giữa hồ cá và hòn non bộ, xung quanh cây cối mát mẻ nhưng thoáng đãng.

Chánh điện dạng nhà 3 gian, thờ Phật Thích Ca Mâu Ni, Địa Tạng Vương Bồ Tát và Quán Thế Âm Bồ Tát tạo thành bộ ba Ta Bà Tam Thánh, biểu tượng cho sự tu tập, cứu độ và giải thoát. Nhà Tổ nằm sau chánh điện, cách một khoảng sân rộng rãi và khép kín. Tổ đường thờ Đạt Ma Tổ Sư và các tổ khai sơn, trụ trì qua các đời. Sau tổ đường là khu mộ Tháp, nằm trên triền cao hơn gần 1 mái nhà, có bậc thang bên hông dẫn lên. Nằm phía Đông chùa là không gian sân sau rộng rãi, nơi đặt Quan Âm Các và nhà sàn nhìn toàn cảnh Đầm Ô Loan. Dưới nhà sàn móc nhiều võng cho du khách thập phương nghỉ ngơi sau đoạn đường dài. Nơi đây gió mát lồng lộng, cảnh quan mát mẻ, sơn thuỷ hữu tình làm nao lòng người.

Ngoài vẻ đẹp độc đáo, chùa Sắc Tứ Bát Nhã còn có nhiều câu chuyện độc đáo gắn liền với Tổ khai sơn. Chuyện xưa kể rằng: vào đầu thế kỷ 18, thiền sư Giác Ngộ hiệu Tánh Thông đi du hành, khi đến đèo Quán Cau dừng chân ngắm cảnh đẹp đầm Ô Loan hồi lâu rồi tiếp tục đi. Thấy phía tây có một đường mòn, nhà sư leo lên núi và thấy cảnh quan sơn thuỷ hữu tình của nơi đây và cho đây là duyên của đạo Phật nên lập một am nhỏ thờ cúng.

Sau khi lập am thờ ở núi rừng hoang vu, hằng ngày, nhà sư ăn rau rừng, mặc quần áo từ vỏ cây, hái lá rừng, bốc thuốc chữa bệnh rất hay. Dân chúng quanh vùng hay gọi là Sơn nhân tăng. Tiếng lành đồn xa, thiền sư Giác Ngộ được vua Minh Mạng triệu về kinh đô Huế hỏi han việc tu hành và chữa bệnh thành công cho hoàng thái hậu. Vua Minh Mạng ban cho ngài hiệu Tăng Can cấp Độ Điệp và thưởng tiền để ngài trở về tạo lập chùa Tổ. Đến năm Minh Mạng thứ 21 (1840) chùa được quan Tuần Vũ Phú Yên thừa lệnh nhà vua xây một ngôi chùa lá mái khang trang, hiệu “Sắc tứ Bát Nhã tự”

Chùa Sắc Tứ Bát Nhã không chỉ là nơi tu hành, là nơi thờ Phật, tưởng niệm tổ sư mà còn là điểm đến du lịch tâm linh, nơi du khách muốn tìm đến sự thanh thản, bình yên giữa thiên nhiên. Vào các dịp lễ lớn, chùa đón nhiều Phật tử, khách vãng lai đến cúng dường, lễ bái, chiêm bái cảnh chùa và thưởng ngoạn cảnh đẹp xung quanh. Đặc biệt, từ sân sau của chùa có thể quan sát toàn cảnh đầm Ô Loan, xa hơn là vịnh Xuân Đài và Hòn Yến và biển đông. Nếu có dịp đi ngang qua đèo Quán Cau, hãy dành chút thời gian ghé chùa để cảm nhận rõ hơn về nét đẹp cổ kính và cảnh quan sơn thuỷ hữu tình của ngôi chùa này các bạn nhé.