Nằm cách bờ biển xã An Chấn, huyện Tuy An chỉ khoảng vài km về phía Đông, đảo Hòn Chùa là một trong những hòn đảo đẹp, hoang sơ và đầy sức hút của tỉnh Phú Yên. Với vẻ đẹp mộc mạc, thiên nhiên trong lành, cùng những hộ ngư dân chân chất, Hòn Chùa là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn tìm về với biển cả, hòa mình vào không khí thanh bình và trải nghiệm những hoạt động du lịch sinh thái, biển đảo Phú Yên.

Hòn chùa là một hòn đảo gần bờ, thuộc xã An Chấn, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên, cách trung tâm thành phố Tuy Hoà chỉ tầm 10km về phía bắc. Hòn đảo này tương đối nhỏ, chỉ tầm 5km2 nhưng có hệ thống rạn san hô xung quanh rất đa dạng và đầy sắc màu. Đây là nơi trú ngụ của nhiều loài mực nang, mực lá. Trong bài Nẫu Ca nổi tiếng về vùng đất Phú Yên, có đoạn giới thiệu: "qua Hòn Chùa ăn mực nang", cũng thể hiện đặc điểm nổi bật này của đảo Hòn Chùa. Đặc biệt, phía đông Hòn Chùa dưới sự bào mòn của sóng biển, Hòn Chùa lộ ra các vách đá hình tổ ong lăng trụ, tương tự cấu trúc ở Gành Đá Dĩa, Tuy An.

Tên gọi Hòn Chùa bắt nguồn từ một truyền thuyết dân gian và dấu tích xưa còn lưu lại. Theo người dân địa phương, xưa kia trên đảo từng có một ngôi chùa cổ linh thiêng, là nơi dừng chân của ngư dân đi biển, cầu mong bình an và thuận lợi khi ra khơi. Tương truyền vào cuối thế kỷ XVIII, trên đường chạy trốn nhà Tây Sơn, khi đến đây, một vị phi của chúa Nguyễn Ánh đã không còn đủ sức để bôn tẩu. Bà ở lại và lập nên một ngôi chùa nhỏ trên đảo hoang. Sau khi chúa Nguyễn Ánh lên ngôi, cho người dò tìm và vời bà về cung và Ngôi chùa từ đó bị bỏ hoang. Dù hiện nay chùa không còn tồn tại, nhưng tên gọi Hòn Chùa vẫn được giữ nguyên như một cách ghi nhớ quá khứ và lưu giữ nét văn hóa tâm linh của vùng biển này.

Trên Hòn Chùa có một vài hộ dân sinh sống bằng nghề đánh bắt, nuôi trồng thủy sản. Trong đó nổi bật là nuôi cá lồng bè và đặc sản nổi tiếng – nhum biển (cầu gai). Những lồng nuôi thủy sản nằm rải rác quanh đảo, tạo nên một khung cảnh sống động và độc đáo, vừa là nét đặc trưng của vùng biển, vừa cung cấp hải sản tươi sống cho du khách. Các hộ dân này cũng mở một vài quán ăn phục vụ các món hải sản tươi sống như hàu nướng, cá mú, nhum nướng mỡ hành… Một số hộ còn cung cấp dịch vụ nghỉ ngơi, cắm trại qua đêm, rất phù hợp cho các nhóm bạn trẻ, gia đình hay du khách yêu thích trải nghiệm du lịch cộng đồng.

Với địa hình lý tưởng và thiên nhiên đa dạng, Hòn Chùa là nơi thích hợp cho nhiều hoạt động thể thao và giải trí trên biển như bơi lội, lặn ngắm san hô, chèo kayak. Trong đó Lặn ngắm san hô – một trong những hoạt động được ưa chuộng nhất ở Hòn Chùa, nơi bạn có thể chiêm ngưỡng hệ sinh thái biển đa dạng, rực rỡ màu sắc cách mặt nước chỉ tầm 2m. Du khách chỉ cần mặc áo phao, đeo kính lặn và nằm sấp trên mặt nước là vô tư ngắm san hô cùng những đàn cá đủ màu sắc bơi lội bên dưới. Ngoài ra, đảo còn là nơi lý tưởng để ngắm bình minh, hoàng hôn, tận hưởng không khí trong lành, yên bình – một cảm giác khó tìm thấy giữa nhịp sống vội vã nơi phố thị.

Hòn Chùa không chỉ là một điểm đến du lịch mà còn là một phần của đời sống văn hóa, tinh thần người dân miền biển Phú Yên. Nếu bạn đang tìm kiếm một hành trình vừa thư giãn vừa khám phá, rất tiện di chuyển, đừng bỏ lỡ hòn đảo mộc mạc, quyến rũ này nhé.