Ít ai biết trên đỉnh núi Hòn Chồng, Tuy An Bắc lại có ngôi chùa được xếp hạng di tích lịch sử- văn hoá cấp tỉnh, từng có nhiều vị tăng sư nổi tiếng khắp vùng. Đó là chùa Linh Sơn, ngôi cổ tự hơn 200 năm tuổi, là chứng tích góp phần chấn hưng Phật giáo cả nước, là chứng nhân tinh thần yêu nước của quân và dân Tuy An, Phú Yên.

Chùa Linh Sơn toạ lạc tại đỉnh núi Hòn Chồng, thôn Trường Xuân, xã Tuy An Bắc, tỉnh Đắk Lắk, trước kia là thị trấn Chí Thạnh, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Danh tính tổ khai sơn và năm dựng chùa hiện nay vẫn đang còn là điều bí ẩn. Theo 1 số ghi chép, chùa Linh Sơn - Hòn Chồng do hòa thượng Thiệu Long, phái Lâm Tế đời thứ 37 là tổ khai sơn vào cuối thế kỷ XVIII, đầu thế kỷ XIX. Còn theo giáo hội Phật giáo Việt Nam hoà thượng Pháp Hỷ, phái Lâm Tế đời 40 là tổ lâu đời nhất tại ngôi già lam này. Chùa thuộc hệ phái Bắc tông, có ngày huý kỵ là mùng 8 tháng 2 âm lịch.

Ngài Pháp Hỷ trụ trì Linh Sơn cổ tự dưới triều vua Thành Thái và chính nơi đây Ngài đã truyền trao Phật pháp cho Quốc sư Phước Huệ và Pháp sư Phổ Huệ để tạo nhân tố cho phong trào chấn hưng Phật giáo, góp phần phát triển Phật giáo Đàng trong trước đây và Phật giáo Việt Nam sau này. Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, chùa Linh Sơn-Hòn Chồng là cơ sở Cách mạng, góp phần tạo nên thắng lợi, giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Tuy nhiên, sau chiến tranh đa phần chùa đã bị đổ nát, lại không có ai tái dựng. Hiện tại chỉ còn phế tích với Tượng Quán Thế Âm và khu mộ tháp, Chánh điện và cổng Tam Quan chỉ còn là những bức tường trên nền móng bị cây cối che phủ.

Với những giá trị về lịch sử, văn hóa cũng như về mặt kiến trúc, di tích chùa Linh Sơn-Hòn Chồng được xếp hạng là di tích: Lịch sử- văn hóa cấp tỉnh vào năm 2019. Nếu có dịp về vùng đất Chí Thạnh, hãy dành chút thời gian ghé chùa, thắp cho các vị tổ ít nén nhang. Lưu ý, đường lên chùa hơi dốc và khó đi, ô tô và xe máy có thể lên tận nơi nhưng tay lái phải cứng, tốt nhất du khách nên gởi xe ở các quán cà phê bên dưới và đi bộ lên.